Αυθεντικός θησαυρός της αρχαιολογίας, ανακαλύφθηκε το 1799 από τους στρατιώτες του Ναπολέοντα Βοναπάρτη κατά την Εκστρατεία της Αιγύπτου. Επέτρεψε στον Champollion να ξετυλίξει το μυστήριο της γραφής των Φαραώ. Τέλεια εγχάρακτη αναπαραγωγή, παραδίδεται με το σταντ του  συγγραφέας 15x20cm, βάρος 800g.

Για τους ιστορικούς, είναι το κλειδί για τα μυστήρια της Αιγύπτου: με αυτήν την Στηλη ο Γάλλος λόγιος Francois Champollion μπόρεσε να αποκρυπτογραφήσει τα ιερογλυφικά για πρώτη φορά το 1821. Καταγράφεται ένα διάταγμα των ιερέων στη Μέμφιδα για τον βασιλιά Πτολεμαίο Ε' . Στα αρχαία αιγυπτιακά, στην καθομιλουμένη γλώσσα δημοτική και στα ελληνικά. Εκείνη την εποχή ένα σημάδι ειρήνης και ισότητας των λαών - σήμερα μια απίστευτη τύχη για τους ερευνητές. Πρωτότυπο: βασάλτης. Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο. 196 π.Χ., βρέθηκε στο Δέλτα του Νείλου.

Η στήλη της Ροζέττας

Η Στήλη της Ροζέττας είναι μια πέτρινη πλάκα από γρανοδιορίτη (και όχι από βασάλτη ή γρανίτη όπως συχνά αναφέρεται λανθασμένα), που προέρχεται από τον ναό του Πτολεμαίου Ε’ του Επιφανούς.[ Εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο.

Χρονολογία

Χρονολογείται στον 2ο αιώνα π.Χ. και φέρει μια εγχάρακτη επιγραφή σε δύο γλώσσες (αιγυπτιακή και ελληνική) και τρία συστήματα γραφής (ιερογλυφικά, δημώδη αιγυπτιακή, ελληνική) Το ελληνικό μέρος της στήλης αρχίζει ως εξής: « Βασιλεύοντος του νέου και παραλαβόντος την βασιλείαν παρά του πατρός... ».[3]

Ο πίνακας του Σαμπολιόν

Το όνομά της προέρχεται από την πόλη Rachid (που εκγαλλίστηκε σε Rosette) της Κάτω Αιγύπτου, στο βορειοδυτικό τμήμα του Δέλτα του Νείλου. Βορειότερα της πόλης, γύρω από το οχυρό Φορ Ζυλιέν (Fort Jullien), ο Γάλλος αξιωματικός Πιέρ Φρανσουά Ξαβιέ Μπουσάρ (Pierre-François-Xavier Bouchard), που υπηρετούσε στο στράτευμα του Ναπολέοντα Α΄, ανακάλυψε τη στήλη τελείως τυχαία το 1799.[4] Μελετώντας την όμως κατάλαβε την αξία της, καθώς έως τότε κανείς δεν είχε καταφέρει να αποκρυπτογραφήσει τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά. Η ανακάλυψη της τρίγλωσσης στήλης αποδείχθηκε θεμελιώδους σημασίας.[5]

Η αποκρυπτογράφηση του Σαμπολιόν

Ο σπουδαίος Γάλλος μελετητής Ζαν-Φρανσουά Σαμπολιόν (1790-1832) , από τους πιο διακεκριμένους γλωσσολόγους της εποχής, κατάφερε, με βάση τα ονόματα των βασιλέων Πτολεμαίου και Αρσινόης που αναφέρονται στην στήλη, να βρει το κλειδί για να αποκρυπτογραφήσει τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά. [6]Αυτή η ανεκτίμητης αξίας ανακάλυψη ήταν καθοριστική για την εξέλιξη της επιστήμης της Αιγυπτιολογίας. Το σύστημα που χρησιμοποίησε ο Σαμπολιόν για να αποκρυπτογραφήσει το κείμενο της στήλης, η οποία φυλάσσεται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου, αποτελεί σημαντικό οδηγό για όσους ενδιαφέρονται για τη μελέτη των αρχαίων συστημάτων γραφής.